“Tinnitus” dediğimiz kulak çınlaması hastanın tek veya her iki kulağında duyduğu seslerdir. Bu ses motor gürültüsü, bir metale inceden vuruluyormuş gibi (hastalar bunu “vın” sesi olarak söylerler), su sesi, saat çalışıyor gibi olabilir.
Çınlama sesi sürekli olduğunda kişiyi çok rahatsız edebilir. Hatta bu rahatsızlık kişilerin normal hayatlarını etkileyecek boyuta kadar çıkabilir. Genellikle gün içerisinde çevredeki seslerden dolayı fazla rahatsızlık hissedilmez ancak gece yatmadan önce sessizlik ile birlikte daha belirginleşir.
Bazen kulaktaki çınlama sessiz ortamlarda çevredeki kişilerce de duyulabilir. Bazı durumlarda dinleyen kişi bir çeşit saat çalışmasına benzer periyodik ses duyabilir. Bu tip tinnituslara objektif tinnitus denilir. Çoğunlukla damak kaslarının kasılması sonucu ortaya çıkar. Palatal myoklonus dediğimiz bu durum günümüzde botoks ile tedavi edilebilmektedir.
Tinnitusun Nedeni Nedir?
Sesin sadece hasta tarafından duyulduğu tinnitusa subjektif tinnitus denilir. Subjektif tinnitusun dış kulak yolundaki bir serumenden (kulak kiri) beynin içindeki tümöre kadar çok çeşitli nedenleri vardır. Kulaktaki enfeksiyon, kulak zarında delinme, orta kulakta sıvı birikmesi ve orta kulakta ki kemiklerin eklem yerlerinin sertleşmesi nedenler de tinnitusa sebep olabilir. Allerji, yüksek veya düşük tansiyon, şeker hastalığı, tiroid problemleri, baş ve boyun bölgesine gelen darbeler, bazı romatizma ilaçlan, bazı antibiotikler, sakinleştirici ilaçlar ve aspirin tinnitusa neden olabilir. Çene eklemindeki sorunlara bağlı olarak ortaya çıkan çınlama da sıktır. Gece uykuda dişini sıkan hastalarda daha fazla görülür. Stresli hastalarda bu oran daha da artmaktadır. Tinnitus baş ve boyun bölgesindeki damar genişlemeleri (anevrizma) veya denge ve işitmeyi sağlayan sinirden kaynaklanan bir tümörden (vestibüler schwannom) dolayı da olabilir. Böyle bir durumda sıklıkla işitme kaybı da vardır. Ani olarak tek kulakta ortaya çıkan bir işitme kaybı da böyle bir tümör nedeniyle oluşmuş olabilir. Genel olarak bakıldığında, çınlama tek kulakta ise daha çok o kulaktaki veya o taraf beyindeki bir probleme, eğer her iki kulakta ise tansiyon, tiroid hastalıkları gibi tüm vücudu ilgilendiren nedenlere bağlıdır. Elbetteki her durum için tedavi çok farklıdır. Bu nedenle konusunda uzmanlaşmış bir doktora kontrol olmak ve kulak çınlamasının gerçek nedenini bulmak çok önemlidir. Böylelikle tanıda gecikme yaşanmamış veya gereksiz ilaçlar kullanılmamış olunur.
Günümüz dünyasında yüksek sese maruz kalma tinnitusun sıkça rastlanan başka bir nedenidir ve işitme kaybına da yol açabilir. Ne yazık ki birçok insan endüstriel gürültünün, gürültülü ortamların, yüksek sesle müzik dinlemenin zararlı olduğundan ya habersiz yada bunu umursamamaktadır. Kulaklıklarla yüksek sesle müzik dinlemek işitme kaybı ve çınlama riskini daha da fazlalaştırmaktadır. Yüksek sese bağlı olsun veya olmasın özelikle yüksek frekanslardaki kayıp çınlamanın başlıca nedenleri arasındadır.
Çınlama yine de devam ederse hem işitme kaybını düzelten hem de çınlamayı baskılayan cihazlar seçilebilir. Eğer tek taraflı yüksek frekans bir kaybınız varsa MR yaptırmanızda fayda vardır. Elbetteki buna doktorunuz karar verecektir. Çınlamann tedavisine geçmeden bazı kan tetkiklerinin, işitme tetkikinin ve gerekirse MR tetkikinin yapılması gereklidir. Eğer çınlama ile beraber başdönmesi varsa, bu da yine ayrıca değerlendirilmelidir. Bu konuda deneyimli bir doktor size gerekli soruları soracak ve tetkikleri isteyecektir.
Tinnitus Tedavisi Nedir?
Öncelikle yukarıda anlatılan başlıca nedenlerin olup olmadığı araştırılmalı ve dikkatli bir muayene ile beraber tetkikler istenmelidir. Muayene ve tetkikler sonucunda saptanan nedene yönelik tedavi yapılır. Tiroid hormonlarında anormallik varsa düzeltilir, tansiyon yüksekse gerekli bölümlerle konsülte edilir, B12 seviyesi ortalama değerlere getirilir. Kulakta infeksiyon varsa tedavi edilir. Eğer doktorunuz gerçek nedeni bulursa bunu ortadan kaldırmaya yönelik tedavi sonucunda kulağınızdaki çınlamalar da ortadan kalkar.
Sadece işitme kaybını düzeltmek dahi belli bir hasta grubunda tedavi sağlamaktadır. İşitme kaybının olduğu frekanslarda yükselme sağlayacak bir işitme cihazının kullanılması çınlamayı geçirebilir. Günümüzde gelişen dijital cihazlarla sadece kayıbın olduğu frekanslar yükseltilebilmektedir. Yüksek ses sonucu oluşan çınlamaya yapılacak erken müdahale ve verilecek tedavi çınlamayı tamamen düzeltebilir. Böyle durumlarda orta kulağa ince iğnelerle verilecek kortizon hem yan etkisinin olmaması hem de iç kulağa daha çok geçebilmesi nedeniyle faydalıdır.
Ancak bazen tüm bunlara rağmen tinnitusun nedeni bulunamayabilir. Neden ortaya konulmamış olmasına rağmen bazı durumlarda ilaçlar yardımcı olmaktadır. Özellikle uykuyla ilgili sıkıntısı olan ve stresli yapısı olan hastalarda bu yönde yapılacak tedavi çınlamayı ciddi oranda azaltabilmektedir. Bugün artık yeni bilgiler ışığında biliyoruz ki; alternatif işitsel yollar dediğimiz yollarla, kulağa gelen ses sadece beyindeki sesi alan merkeze değil değil korku veya tedirginlikle ilgili merkezlere de gidebilmektedir. Bu nedenle çevredeki sesler kimi hastada ciddi tedirginlik ve huzursuzluk yaratabilmektedir. Burada önemli olan deneyim ve doğru tedaviye yönelebilmektir.
Eğer Bir Neden Ortaya Konulamazsa Tinnitus Azaltılabilir Mi?
Evet. Aşağıda yapmanız ve yapmamanız önerilen şeyler tinnitusunuzun azalmasına yardımcı olacaktır. Herşeyden önce işitme sisteminin vücudun en hassas ve kırılgan sistemi olduğu hatırlanmalıdır. Bu nedenle aşağıdakileri yapmanız önerilmektedir.
1. Yüksek sesli müziğe maruz kalmaktan korunun.
2. Kan basıncını sürekli kontrol ettiriniz. Kontrol altında olması için doktorunuza başvurun.
3. Tuz alımını kısıtlayın (Fazla tuz dolaşım sisteminizi bozacaktır.) Tuzlu yiyeceklerden uzak durun ve yemeğinize tuz eklemeyin. Hazır gıdalardan sakının.
4. Sinir sistemine uyarıcı etkisi olan kahve, kola ve sigaradan uzak durun.
5. Günlük egzersizler, açık hava yürüyüşleri kan akımınızı düzenler, sizi rahatlatır.
6. Yeterince dinlenin ve çok yorulmaktan sakının. Uyku sürenize dikkat edin. Çevrenize göre değil kendinize göre ayarlama yapın. Kimine 7 saatlik uyku yeterli olurken kimine 8 hatta 9 saat gerekmektedir.
7. Sesten endişelenmeyin. Kulak çınlamanız sizin sağır olmanıza ve aklınızı kaybetmenize neden olmaz. Bu sesleri rahatsız edici ama önemsiz bir gerçek olarak kabul edin ve olabildiğince yok saymayı öğrenin. Bu çeşit kontrol ya kişinin kendini tembihlemesiyle yada maskeleme yöntemiyle başarılabilir.
8. Sinirliliğinizi ve gerginliğinizi en aza indirin.
Maskeleme Nedir? Tinnitus Maskelemesi Nedir?
Tinnitus özellikle çevre sessiz olduğu zaman, gece yatarken, daha rahatsız edicidir. Tinnitusla yarışacak bir ses bir saatin tıklaması veya bir radyo, rahatsızlığı azaltacaktır. Hastalarıma yatağın çınlamanın olduğu tarafına bir radyo koymalarını, FM frekansını seçmeyi ve iki istasyon arasına ayarlanmış radyonun çıkardığı sesi alçak sesle dinlemeyi öneririm. Bu ses “beyaz ses” dediğimiz özel bir sestir. Çınlamayı bastıracak ama rahatsız etmeyecek bir ses yüksekliğine ayarlanırsa çok faydalı olacaktır.
Sonuç
Kulak çınlamanız için herhangi bir tedaviye başlamadan muhakkak bir Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından dikkatli bir muayeneden geçmelisiniz.
Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı
© Copyright 2018 • Prof. Dr. Mustafa Cem Özbek • Tüm hakları saklıdır.
www.mustafacemozbek.com